‘Meneer Jansen is 82 jaar en heeft nauwelijks nog
familie. Alleen zijn vriend Piet komt dagelijks langs. Meneer Jansen heeft de
hulp van Piet nodig: die doet de boodschappen en beheert het huishoudgeld. Er
is alleen nooit genoeg eten en kleding in huis. En er verdwijnen regelmatig
waardevolle spullen.’
Dit is slechts één voorbeeld van oudenmishandeling. Het
maakt meteen duidelijk hoe schrijnend dit onderwerp is. Pijnlijk, en onacceptabel.
Daar was staatssecretaris van Rijn (VWS) het vorige maand, bij de
lancering van de landelijke campagne tegen ouderenmishandeling, helemaal mee
eens. ‘We moeten de taboesfeer doorbreken. (…) We moeten er samen voor zorgen
dat onze ouderen zich veilig voelen en veilig zijn,’ zei de staatssecretaris. Daar kan niemand het mee oneens zijn. Volkomen
terecht, dus, dat de staatssecretaris ook in deze tijden van crisis budget
uittrekt om deze zaak eens goed onder de aandacht te brengen. Hoewel? Wat
gebeurt er nu eigenlijk?
Terwijl de staatssecretaris met de campagne tegen
ouderenmishandeling opende, werd er op zijn ministerie hard gewerkt aan ‘de
decentralisaties’ in de zorg. Dat betekent nogal wat voor ouderen. Ten eerste
worden gemeenten verantwoordelijk voor de begeleiding en ondersteuning aan
ouderen die nog thuis wonen. Voor alle (thuis)zorg die deze ouderen nodig
hebben, moeten ze dus gaan aankloppen bij de gemeente. Tegelijkertijd is
besloten tot ‘extramuralisering’ van de (ouderen)zorg. Die prachtige term
betekent dat ouderen minder snel in een verzorgingshuis mogen gaan wonen, maar
dat meer ouderen met een zorgbehoefte langer thuis geholpen moeten worden. De
gemeente mag dat regelen, en omdat de gemeente zo dichtbij de burger staat
kunnen ze dat – volgens het kabinet – voor miljarden minder.
Gelukkig heeft het rijk ook nog tips voor gemeenten,
over hoe ze voor al die ouderen al
die zorg moeten regelen. Uit het tipboek: “Als een burger aanspraak wil maken
op een collectieve voorziening, kan de ambtenaar vragen: wat kan u zelf doen,
en hoe kan u uw sociale netwerk aanspreken?” Kortom: er komen meer ouderen, met
meer zorgvraag, die langer thuis blijven wonen – en dat gaan we oplossen met mantelzorgers
en thuiszorgmedewerkers, die meer moeten doen met minder.
Nu blijkt de overbelaste (mantel)zorger één van de
voornaamste oorzaken te zijn van ouderenmishandeling. Degene die steelt uit de
portemonnee van oma is vaak de dochter die haar hoofd financieel nauwelijks
boven water kan houden, en die door alle zorgtaken geen extra uren kan gaan werken.
En de man die al dagen alleen ligt blijkt een zoon te hebben die het niet meer
kan volhouden om zijn vader te verzorgen. Gelukkig is er dan nu goed nieuws:
als iemand de radio even aanzet, kunnen deze oma’s en opa’s wel luisteren naar de
campagne van de staatssecretaris. Dan weet opa in elk geval welk nummer hij kan
bellen om te melden dat zijn zoon de zorg niet meer aan kan.
