Gepubliceerd in het Nederlands Dagblad op 23 november 2011
‘Mijn ochtendgebed is vandaag voor iedereen met oordopjes’ postte één van mijn Facebookvrienden vorige week. Ik moest deze week steeds aan zijn berichtje denken, omdat het zo’n ander karakter had dan de meeste andere posts die ik op Facebook en Twitter voorbij zie komen.
‘Mijn ochtendgebed is vandaag voor iedereen met oordopjes’ postte één van mijn Facebookvrienden vorige week. Ik moest deze week steeds aan zijn berichtje denken, omdat het zo’n ander karakter had dan de meeste andere posts die ik op Facebook en Twitter voorbij zie komen.
‘Wees de regisseur van je eigen leven’ zei filosofe Stine Jensen toen ze afgelopen zomer haar essay ‘Echte vrienden’ presenteerde. Daarmee bedoelde ze: weeg zorgvuldig af welke foto’s en informatie je over jezelf online prijsgeeft. En geloof me, op internet regisseren we erop los. Berichten op Facebook gaan bijna alleen maar over positieve dingen. Memorabele momenten, hoogtijdagen, feestjes en grappen. ‘Ik zet alleen positieve dingen online’, zei een vriendin laatst.
Dat we zorgvuldig zijn met wat we online zetten is an sich geen enkel probleem. Wie je bent, wat je meemaakt en hoe je jezelf voelt is immers enorm privé. Stine Jensen noemt dat je ‘intiem kapitaal’. Jensen relateert dit 'intieme kapitaal' aan andere vormen van kapitaal, zoals economisch kapitaal (geld) en cultureel kapitaal (kennis, vaardigheden en opleiding). Voor die kapitaalbronnen geldt: wat we daarvan bezitten, maakt ons wie we zijn. Het onderscheidt ons van anderen. Maar met intiem kapitaal is volgens Jensen iets anders aan de hand: het delen van intiem kapitaal maakt ons aan elkaar gelijk. Ik zet mijn kind op Facebook, iemand anders ook.
Het is jammer dat ons handelen op social media steeds meer op elkaar gaat lijken. Maar erger nog is het als ons sociale gezicht een smiley wordt, die niet meer past bij hoe we ons echt voelen. Als ik het online logboek van de levens van mijzelf en mijn vrienden bekijk, lijkt het inderdaad alsof we allemaal een even bruisend, fantastisch en vrolijk leven hebben. We hebben met elkaar een utopie geschapen, een louter positieve wereld. En in 1519 schreef de geleerde Thomas More al: een utopisch ideaalbeeld wordt al snel de norm.
En dat is precies de crux. Sociale media als Facebook en Twitter draaien steeds meer om zelfpromotie. Een Facebook-profiel is dan een soort etalage geworden van je eigen leuke leventje. Tegelijkertijd neemt dit online contact in vriendschappen een steeds prominentere plaats in. Bij jongeren, maar ook bij dertigers, veertigers en ouderen.
Je hoeft op Facebook en Twitter natuurlijk niet het achterste van je tong te laten zien. Maar wat je online zet mag best wat dieper gaan dan weekendjes weg en uitjes naar de Efteling. Een goed begin? Post eens waar je morgengebed over gaat. Het mijne draag ik morgen op aan iedereen met meer dan 100 vrienden die toch eenzaam achter de pc zit.
